1.Από το νη-εσθίω. Σημαίνει, εθελούσια απέχω από φαγητών. Νηστεύειν.
2.Έχουμε μη ηθελημένη νηστεία, όπως εις Β΄.Κορ.6/5 και 11/27 («νηστείες») και εκούσια νηστεία ή εκ θρησκευτικών κλπ. λόγων, πίστις, εθίμων, παραδόσεων, υγείας ακολουθούμενη.
Επί προσωπικών θεμάτων, οικογενειακών, εκκλησιαστικών, ασθενειών, αιτημάτων ενώπιον του Θεού, ορίζουμε ημέρα ή ημέρες προσευχής και νηστείας. Ενδεχομένως έχουμε μόνο προσευχή και όχι νηστεία. Μόνο νηστεία αλλά μη συνοδευομένη από προσευχή, μάλλον άγνωστη περίπτωση.
Η νηστεία επ ουδενί σημαίνει μεταβολή εδεσματολογίου. Η διάρκεια νηστείας δεν καθορίζεται. Είναι γνωστό ότι ο Κύριος νήστευσε επί σαράντα ημέρες. (Μτθ.4/2). Την προσωπική (ιδιωτική) νηστεία καταγράφει σαν εντολή Κυρίου και ο Ματθαίος (17/21).
3. Η θρησκευτική νηστεία για τους Εβραίους (δημόσια νηστεία), ετελείτο κάθε χρόνο στις 10 του μηνός Τισρί (περίπου από 15 Σεπτεμβρίου μέχρι 15 Οκτωβρίου) και ήταν καθιερωμένη από το Λευϊτ.16/24.Ήτο «νόμιμον αιώνιον». Ήταν η ημέρα που ο ιερέας «θέλει κάμει εξιλέωσιν δια σας, δια να σας καθαρίσει » «Σάββατον αναπαύσεως θέλει είσθαι εις εσάς και θέλετε ταπεινώσει τας ψυχάς σας, κατά νόμιμον αιώνιον» Να ενθυμηθούμε απλά ότι τούτη η νηστεία του μηνός Τισρί (ή Εθανείμ, βλ. Α΄. Βασ. 8/2), αποτελούσε χρονικό όριο έναρξης του Φθινοπώρου και το τέλος της νηστείας παραδοσιακά σήμαινε πως μπαίνανε στην επικίνδυνη για τη ναυσιπλοΐα εποχή. Γι, αυτό και ο Παύλος (Πρ. 27/9), θυμίζει : «δια το και την νηστείαν ήδη παρεληλυθέναι» περάσαμε δηλ. το όριο της 15ης Οκτωβρίου.
4.Σε αναπομπές:
α.Ματθ. 17/21, αναφερθήκαμε πιο πάνω, στην ιδιωτική νηστεία.
β.Μρκ.9/29, ως ανωτέρω.
γ.Λκ. 2/27, ιδιωτικές και θρησκευτικές νηστείες.
δ.Πρ. 14/29, νηστεία εκ συμφώνου.
ε.Πρ. 27/9, αναφερθήκαμε ήδη.
στ. Β΄.Κορ. 6/5,11/27, μη ηθελημένες νηστείες. Ακούσιες.
ζ.Μτθ.4/2.4 Επί 40 ημέρες νηστεία του Κυρίου.
η. Μτθ.6/16,17,18, διαδικαστικός τρόπος.
θ. Μτθ.9/14, γενικές παραδοχές. Ας σημειωθεί ότι η λέξη «νηστεύομεν πολλά» Βουλγάτα μεταφέρει «συχνά».Πρόκειται για επιτυχημένη απόδοση. Βλ. Μρκ.2/18 και Λκ.5/33.
ι.Λκ.18/2, δύο φορές τη βδομάδα.
ια΄.Πρ. 13/2, υποδομή προσευχής της Εκκλησίας.
ιβ.Μτθ.15/32 (Μρκ.8/3) .Να απολύσω νηστικούς χωρίς να φάνε κάτι. «Εκλυθήσονται εν τη οδώ».
5.Η νηστεία δεν είναι άγνωστη εις τους εθνικούς. Στον Ιωνά 3/5, οι Νινευίτες ενήστεψαν.
6.Πέραν της κατ εντολή του Μωϋσέως θρησκευτικής νηστείας της πιο πάνω παραγράφου 3, μετά τη Βαβυλωνιακή αιχμαλωσία οι Ιουδαίοι προσέθεσαν τέσσερις νηστείες (Ζαχ.5/15), εις τις οποίες πρόσθεσαν:
α) μία σε ανάμνηση της θραύσης από τον Μωϋσή των δύο πλακών (Έξ. 32)
β) μία για την πολιορκία της Ιερουσαλήμ κατά την ημέρα του Ιερεμία
γ)μία για την επιστροφή των κατασκόπων (Αριθ. 13ο)
δ) μία σε ανάμνηση της με φωτιά καταστροφής του Ναού από τον Ναβουχοδονόσορ,
ε)μία για την άλωση της Ιερουσαλήμ
στ) μία για τα γεγονότα με τον θάνατο του Σεδεκία (Β΄. Βασ. 25/13)
ζ)τέλος, μία σαν ανάμνηση της είδησης που έφθασε εις τους ήδη εις την Βαβυλώνα αιχμαλώτους ότι η Ιερουσαλήμ κατεστράφη.
7.Προς τι λοιπόν η νηστεία;
α. Είναι εντολή του Θεού.
β. Ο Κύριος ενήστευσε
γ. Η Εκκλησία ενήστευσε.
δ. Αποτελεί ένδειξη ταπείνωσης.
ε. Οδηγεί τον νηστεύοντα ουσιαστικά, σε μια πρόσκαιρη αποξένωση από το χώρο της ύλης, ακριβώς για μια έστω πρόσκαιρη- προσέγγιση στον πνευματικό χώρο της άγιας παρουσίας του Θεού, με προσευχή.
Σ.Ι.Π.
Οκτώβριος 2005