Του Γ.Α. Χατζηαντωνίου δρ.θ.
Μας ενδιαφέρει η Βηθλεέμ. Πάντα μας ενδιαφέρει. Αυτή όμως την εποχή του χρόνου το ενδιαφέρον μας γίνεται ζωηρότερο. Και ο γεωγραφικός της χάρτης μας ενδιαφέρει. Ο πνευματικός δηλαδή γεωγραφικός της χάρτης. Και οι δρόμοι που ξεκινούν από τη Βηθλεέμ και οι δρόμοι που οδηγούν σ αυτήν. Έχουν αυτοί οι δρόμοι να μας δώσουν μηνύματα, που θα μας βοηθήσουν καλύτερα να καταλάβουμε το νόημα των γεγονότων, που πραγματοποιήθηκαν στη Βηθλεέμ, και να αξιοποιήσουμε κατά τρόπο ικανοποιητικό αυτά τα γεγονότα για την πνευματική μας ζωή.
Ο δρόμος λοιπόν που ξεκινά από τη Βηθλεέμ τι λογής άραγε είναι και πού οδηγεί;
Περίεργο ίσως. Ανέλπιστο – αλλά δυστυχώς πραγματικό. Σε πολλές περιπτώσεις κανένας δρόμος δεν ξεκινά από τη Βηθλεέμ. Περίεργο ομολογουμένως αυτό το φαινόμενο της θρησκευτικής ζωής, που δεν μπορούμε να το αρνηθούμε, αλλά και δε μας συμφέρει να το αγνοήσουμε. Πολυσύχναστοι και πολυθόρυβοι οι δρόμοι που οδηγούν κάθε χρόνο στη Βηθλεέμ. Ερημικοί και σιωπηλοί, σε πολλές περιπτώσεις οι δρόμοι που ξεκινούν από αυτήν. Χαμηλή η στάθμη της επίδρασης που ασκεί η Βηθλεέμ στα πλήθη, που κάθε χρόνο την επισκέπτονται.
Με έντονο κόκκινο χρώμα το φύλλο τη ημεροδείκτη αναγγέλλει την έλευσης των Χριστουγέννων, αλλά δεν το βρήκε δυστυχώς αυτό το φύλλο βολικό να δανείσει λίγο από το κόκκινο χρώμα του και στα άλλα φύλλα του ημεροδείκτη μας.
Κακό αυτό! Αποτελεί αυτό μια μεγάλη βασική παρεξήγηση, γιατί η Βηθλεέμ προορίστηκε να είναι η αφετηρία στο δρόμο της ζωής. Πολύ πιο σπουδαίες από τις συγκινήσεις μιας ημέρας είναι οι πραγματικότητες μιας ολόκληρης ζωής. Και αν οι πραγματικότητες της ζωής μας δεν παρουσιάζουν καμιά εμφανή επίδραση από τις συγκινήσεις εκείνης της ημέρας στη Βηθλεέμ, τότε τα Χριστούγεννα έχασαν το νόημά τους, κενώθηκαν από το σκοπό της ύπαρξής τους. Θα παραμείνουν βέβαια σαν ένα καθιερωμένο κοινωνικό έθιμο- υπάρχουν πολλοί και ισχυροί παράγοντες που απαιτούν τη διατήρησή του- αλλά η θρησκευτική σημασία των Χριστουγέννων σαν ενός πνευματικού κεφαλαίου, σαν μιας δύναμης στη ζωή μας, είναι αμφισβητήσιμης αξίας.
Ευτυχώς, ούτε για όλους ούτε πάντοτε υπήρχε ένας τέτοιος κίνδυνος. Για τους πρώτους εκείνους επισκέπτες της Βηθλεέμ δεν υλοποιήθηκε κάποιος τέτοιος κίνδυνος.
Σ΄ εκείνων της περίπτωση δεν υπήρχε μόνο ο δρόμος που οδηγούσε στη Βηθλεέμ, αλλά υπήρχε κι ο δρόμος που ξεκινούσε από αυτήν. Μιας τη διέσωσε αυτή τη λεπτομέρεια η αφήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά. Λέει: «Επέστρεψαν κατόπιν οι βοσκοί».
Δεν τους άφησε η αφήγηση του Λουκά στη Βηθλεέμ. Μας τους παρουσιάζει και στο δρόμο της επανόδου. Ενδιαφέρων ο δρόμος της μετάβασής τους στη Βηθλεέμ. Ακόμα όμως πιο ενδιαφέρων ο δρόμος της επανόδου τους. Από τη γιορτή πολύ πιο ενδιαφέρουσα είναι η επαύριον της γιορτής. Η επαύριον της γιορτής είναι εκείνη, που θα δώσει τη μαρτυρία της για το πραγματικό περιεχόμενο και την ποιοτική αξία της γιορτής. Αν εγκαταλείπεις την περιοχή της γιορτής, αν απομακρυνθείς από το χώρο των Χριστουγέννων χωρίς να έχεις πάρει μαζί σου κάτι που θα είναι ο μόνιμος πλουτισμός της ζωής σου, η Βηθλεέμ θα είναι για σένα απλώς μια κουκκίδα πάνω σ ένα γεωγραφικό χάρτη, χωρίς καμιά ιδιαίτερη σημασία.
Τι λογής θα ήθελες να είναι ο δρόμος της επανόδου; Πώς τον οραματίζεσαι αυτό το δρόμο; Για κείνους τους πρώτους επισκέπτες της Βηθλεέμ τι λογής ήταν ο δρόμος της επανόδου; Κι αυτή τη λεπτομέρεια τη διέσωσε η αφήγηση του Λουκά. Λέει ότι «επέστρεψαν οι βοσκοί δοξάζοντας και υμνώντας το Θεό για όλα όσα άκουσαν και είδαν». Όταν πήγαιναν, ο δρόμος, πιστεύω, ήταν σιωπηλός. Με δέος και αμηχανία ξεκίνησαν εκεί που τους οδήγησε ο άγγελος. Περίεργα πράγματα τους συνέβησαν εκείνο το βράδυ! Και φόβος και χαρά κι ελπίδα συνέχουν την καρδιά τους καθώς προχωρούν. Κάτω από τέτοιες συνθήκες η καρδιά μένει σιωπηλή και τα χείλη κλειστά.
Ο δρόμος όμως της επανόδου πόσο διαφορετικός! Γεμάτη τώρα η νυχτερινή πορεία από τους ύμνους τους. Τι λογής να ήταν άραγε οι ύμνοι που έψελναν; Παρμένοι, πιστεύω, από το ψαλτήριο του ναού και της συναγωγής. Από το ψαλτήριο των πρώτων θρησκευτικών τους συγκινήσεων, που ήταν όμως τώρα πλουτισμένοι από μια ανέλπιστη πηγή. Θα δυσκολεύτηκαν ασφαλώς να συλλάβουν τις νότες από τον ύμνο της αγγελικής χορωδίας, θα έκαναν όμως, πιστεύω, μια καλή προσπάθεια. Έτσι, στο πεντάγραμμο της πρώτης χριστουγεννιάτικης υμνωδίας βρέθηκαν μπερδεμένες οι νότες των αγγέλων με τις νότες των ανθρώπων.
Και περιέργως, δεν ήταν από τις αγγελικές νότες, αλλά από τις νότες των ανθρώπων, που άντλησε τη γλύκα της η πρώτη εκείνη χριστουγεννιάτικη υμνωδία, γιατί αυτές ήταν νότες ευγνωμοσύνης και χαράς, που τις έψελναν πονεμένες ανθρώπινες καρδιές για τη λύτρωση, με την οποία τους επισκέφθηκε εκείνο το βράδυ ο Κύριος και που δε θα μπορούσαν ποτέ να τις νιώσουν οι άγγελοι, που ούτε την πίκρα και την ντροπή της αμαρτίας γνώρισαν ποτέ, ούτε τη σημασία και την ανάγκη της λύτρωσης θα μπορούσαν να εκτιμήσουν.
Τέτοιος πρέπει να είναι ο δρόμος της επανόδου. Τέτοια η επαύριον των Χριστουγέννων. Τέτοια, με τη χάρη του Θεού, ολόκληρη η ακόλουθη ζωή. Αν η χριστουγεννιάτικη χαρά δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από το εικοσιτετράωρο της γιορτής, δεν είναι η γιορτή άξια λόγου.
Το μυστικό των ύμνων τους; Αυτή είναι η τελευταία πληροφορία που μας δίνει για τους βοσκούς ο Λουκάς: «για όλα όσα άκουσαν και είδαν». Τι άκουσαν και τι είδαν: Και τα κατάλαβαν άραγε όλα όσα άκουσαν και όσα είδαν: Ασφαλώς όχι! Πόσο θα ξαφνιάζονταν, αν μπορούσαν εκείνο το βράδυ να ρίξουν μια ματιά στην εξέλιξη αυτών που άκουσαν και είδαν! Πόσο θα ξαφνιάζονταν αν κάποιος τους έλεγε ότι για να γίνει τέλεια η χαρά που ένιωσαν εκείνο το βράδυ, έπρεπε να περάσει πρώτα από έναν μεγάλο πόνο ! Ότι για Κείνον που γεννήθηκε εκείνο το βράδυ στη Βηθλεέμ, ξεκίνησε ένας δρόμος που θα περνούσε από την πλαγιά ενός λόγου, όπου ήταν μπηγμένος ένας σταυρός. Αυτά βέβαια δεν τα ήξεραν, ούτε θα μπορούσαν να τα υποπτευθούν.
Δεν είναι κάτι το επιπόλαιο και επιφανειακό ή κάτι το αυθαίρετο η χαρά των Χριστουγέννων. Αυτή έχει την πηγή της σ έναν ορισμένο κύκλο γεγονότων. Και μόνο αν η ζωή σου βρεθεί μέσα σ αυτόν τον κύκλο, μόνο αν ο δρόμος σου σμίξει με τον άλλον εκείνο δρόμο, που ξεκίνησε από τη Βηθλεέμ και κατέληξε στο σταυρέ, και αφήσεις αυτόν το δρόμο να σου δώσει τις ευλογίες του, μόνο τότε θα γευθείς την πραγματική, την αναφαίρετη, την αιώνια χαρά των Χριστουγέννων.
Πήγαινε λοιπόν στη Βηθλεέμ. Οπωσδήποτε πήγαινε. Πήγαινε από οποιονδήποτε δρόμο θέλεις. Έστω και από το δρόμο ενός τετριμμένου κοινωνικού ή θρησκευτικού εθίμου. Πήγαινε, αλλά μη σταματήσεις εκεί. Αναζήτησε το δρόμο της επιστροφής. Μην αρκεστείς στις έστω και θρησκευτικής φύσης συγκινήσεις μιας γιορτής. Αναζήτησε κάτι το βαθύτερο και μονιμότερο. Κάτι, που θα ικανοποιήσει την καρδιά σου. Εκεί, στη γεωγραφική περιοχή της Βηθλεέμ αναζήτησε μια καλύτερη γνωριμία σου και μια στενότερη επαφή σου μ Εκείνον, που γεννήθηκε τη νύχτα των Χριστουγέννων.
Εκείνος να είναι τα πραγματικά Χριστούγεννα. Η σχέση σου μαζί Του να είναι η πηγή της ειρήνης σου και της χαράς.