Εισαγωγικά
Το γεγονός της γέννησης τού Χριστού αποτελεί έναν κρίκο στην μεγάλη αλυσίδα των γεγονότων, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη σωτηρία τού ανθρώπινου γένους από την αμαρτία του. Το δεύτερο Πρόσωπο της θείας Τριάδας, ο Θεός-Λόγος έγινε άνθρωπος. Ο άγιος Θεός, ο Θεός της αγάπης, μέσα στην ανεξιχνίαστη σοφία Του έκρινε ότι έπρεπε να στείλει τον Υιό Του στον κόσμο να γίνει άνθρωπος για να μας λυτρώσει από τον θανατηφόρο «ιό» της αμαρτίας. Οι Γραφές αποκαλύπτουν:
«4 Όταν, όμως, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, ο Θεός εξαπέστειλε τον Υιό του, ο οποίος γεννήθηκε από γυναίκα και υποτάχθηκε στον νόμο 5 για να εξαγοράσει αυτούς που ήσαν κάτω από τον νόμο, ώστε να λάβουμε την υιοθεσία.» (Γαλ. 4:4-5)
«Ο Θεός δεν απέστειλε τον Υιό του στον κόσμο για να κρίνει τον κόσμο αλλά για να σωθεί ο κόσμος διαμέσου αυτού.» (Ιν. 3:17)
Τα γεγονότα της γέννησης
Τα γεγονότα που έχουν άμεση σχέση όχι μόνο με τη γέννηση του Χριστού αλλά και με τον ερχομό Του στον κόσμο μας είναι αρκετά, και είναι όλα πλούσια σε θεία χάρη και ομορφιά. Τα αναφέρω με συντομία:
Ο άγγελος Γαβριήλ φανερώνεται στον ιερέα Ζαχαρία ενώ ιερατεύει στον Ναό, και του ανακοινώνει τη γέννηση ενός γιου, τού Ιωάννη, που θα ετοιμάσει τον δρόμο τού Μεσσία (στην ελληνική σημαίνει Χριστός = χρισμένος).
Στον έκτο μήνα τής εγκυμοσύνης τής Ελισάβετ, ο Γαβριήλ αποστέλλεται στην Μαριάμ, μια νεαρή κοπέλα στην Ναζαρέτ τής Γαλιλαίας. Της ανακοινώνει ότι θα συλλάβει δια του Αγίου Πνεύματος και θα γεννήσει γιο, και θα τον ονομάσει Ιησού. Αυτός θα καθίσει στον θρόνο τής βασιλείας τού Δαβίδ τού προγόνου Του και η βασιλεία Του δεν θα έχει τέλος. Θα είναι μέγας και θα κληθεί υιός τού Θεού.
Άγγελος Κυρίου εμφανίζεται στον Ιωσήφ, σε όνειρο, και του κάνει γνωστό ότι η εγκυμοσύνη τής Μαριάμ είναι αποτέλεσμα ενέργειας τού Αγίου Πνεύματος. Να μη φοβηθεί λοιπόν να πάρει την Μαριάμ για γυναίκα του. Το παιδί που θα γεννηθεί θα ονομαστεί Ιησούς γιατί Αυτός θα σώσει τον λαό Του από τις αμαρτίες τους.
Η Μαριάμ επισκέπτεται την συγγενή της Ελισάβετ, που ζει στην Ιουδαία και μένει μαζί της τρεις μήνες. Να ένα υπέροχο θέμα για μια ώρα βιβλικής συμμελέτης γυναικών. Μια νεαρή κοπέλα συγκατοικεί με δική της πρωτοβουλία με μια ηλικιωμένη γυναίκα για τρεις μήνες. Πώς γίνεται αυτό; Γιατί γίνεται αυτό; Πώς περνάνε οι τρεις αυτοί μήνες;
Στη γέννηση τού Ιωάννη ο Ζαχαρίας προφητεύει και μεταξύ άλλων θα πει:
Κι εσύ παιδάκι, προφήτης του Υψίστου θα ονομαστείς, γιατί θα προπορευτείς πριν από τον Κύριο, για να προετοιμάσεις τα μονοπάτια του, για να μεταδώσεις την γνώση τής σωτηρίας στον λαό του. (Λκ. 1:76-77)
Ενώ πλησίαζε ο καιρός τής γέννας για την Μαριάμ, ένα διάταγμα τού Καίσαρα τούς οδηγεί στη Βηθλεέμ. Εκεί γεννιέται ο Ιησούς. Άγγελος Κυρίου εμφανίζεται σε βοσκούς εκείνης της περιοχής και τους λέει:
«Σας φέρνω τώρα το καλό άγγελμα μεγάλης χαράς για όλο το λαό: Ότι σήμερα γεννήθηκε στην πόλη τού Δαβίδ Σωτήρας για σας, που είναι ο Χριστός, ο Κύριος. Και το σημάδι αναγνώρισής του για σας είναι τούτο: Θα βρείτε ένα σπαργανωμένο βρέφος, ξαπλωμένο μέσα σε μια φάτνη». (Λουκάς 2:10-11)
Μετά τον άγγελο θα φανεί ολόκληρη αγγελική χορωδία να ψάλλει και να δοξάζει τον Θεό.
Οι βοσκοί θα πάνε μέσα στη Βηθλεέμ, θα βρούνε τον Ιωσήφ, την Μαριάμ και το βρέφος και θα δοξάσουν τον Θεό για το γεγονός.
Στην περιτομή τού Ιησού ο γέροντας Συμεών και η προφήτισσα και γερόντισσα Αννα θα χαρούν και θα ευλογήσουν και αυτοί τον Θεό.
Ένα υπέροχο χαρακτηριστικό όλων αυτών των γεγονότων είναι ότι προκαλούν πλημμύρα ευχαριστίας, δοξολογίας, επαίνου και ύμνου, ευλογίας και κάποιες φορές προφητεία, καθώς το Άγιο Πνεύμα επισκιάζει και βεβαίως εμπνέει όλους αυτούς τους ανθρώπους, που ο Θεός τούς χρησιμοποιεί ως άγια σκεύη για να πραγματοποιήσει το θέλημά Του πάνω στη γη. Αυτό ισχύει για άνδρες και γυναίκες, μικρής και μεγάλης ηλικίας, όλοι τους άνθρωποι ταπεινοί και αρκετοί από αυτούς βαθιά αφιερωμένοι στον Θεό. Μια ιδιαίτερη μελέτη αυτών των επαίνων ξεδιπλώνει τον πλούτο της έμπνευσης και των αληθειών που περιέχονται σ’ αυτούς.
Κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο διάφορα μικρά άρθρα που αναφέρονται στην «μαγεία των Χριστουγέννων». Η σχέση που έχουν τα άρθρα αυτά με το αληθινό πνεύμα των Χριστουγέννων είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Θα δανειστώ λοιπόν τη φράση αυτή, «μαγεία των Χριστουγέννων», και θα πω πως ναι, υπάρχει πλημμυρική μαγεία, αλλά μόνο στα βιβλικά γεγονότα τα σχετικά με τη γέννηση του Χριστού. Κατά προέκταση, υπάρχει μαγεία στην ψυχή κάθε αμαρτωλού που ειλικρινά μετανοεί, εμπιστεύεται τον Σωτήρα Χριστό και γεύεται τη χάρη τού Θεού.
Το ταξίδι των Μάγων προς τον γεννηθέντα βασιλιά των Ιουδαίων
Υπάρχει μια ακόμη σχετική σκηνή που ξετυλίγεται λίγο αργότερα. Ο Ματθαίος, στο 2ο κεφάλαιο τού ευαγγελίου του, μας δείχνει δύο εικόνες. Στην πρώτη βλέπουμε τους Μάγους που ήρθαν από την Ανατολή, βρήκαν το παιδί, το προσκύνησαν και πρόσφεραν τα δώρα τους. Η δεύτερη εικόνα μάς δείχνει τον Ηρώδη, την Ιερουσαλήμ και τους γραμματείς με τους αρχιερείς. Ο Ηρώδης, ως βασιλιάς εκείνη την εποχή, ανησυχεί και φοβάται. Ο Ηρώδης είναι Ιδουμαίος (απόγονος του Ησαύ, όχι του Ιακώβ). Αντιθέτως ο Ιησούς που τότε γεννήθηκε ήταν γιος τού Αβραάμ αλλά και γιος τού Δαβίδ, και αυτό το δεύτερο δίνει μαρτυρία πως ο Ιησούς εκπληρώνει τις Γραφές. Ο Μεσσίας θα ήταν απόγονος τού Δαβίδ. Έτσι, ο Ηρώδης έχει λόγους να ανησυχεί, εφόσον το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η εξουσία και η θέση του. Οι Ρωμαίοι κατακτητές κατέστησαν τον Ηρώδη βασιλιά. Δεν είναι ο άνθρωπος που θα εκζητήσει τον Θεό και τις βουλές Του. Είναι, δυστυχώς, πολύ σκληρός και θα σκοτώσει όλους όσους φοβάται πως επιβουλεύονται την εξουσία του. Οι γραμματείς στέκονται ψυχροί ερμηνευτές τών Γραφών. Γνώση έχουν αλλά η καρδιά τους είναι παγερή.
Αυτό λοιπόν που εντυπωσιάζει είναι η αφήγηση της ιστορίας, από τον ευαγγελιστή Ματθαίο, της επίσκεψης των Μάγων που ήρθαν από χώρα της Ανατολής. Και θέλω να υπογραμμίσω τη λέξη ιστορία. Μελετώντας την περικοπή αυτή, βρήκα στο Διαδίκτυο μια θεολογική μεταπτυχιακή εργασία πάνω σ’ αυτό το θέμα, η οποία καταλήγει στο εξής συμπέρασμα:
«Η διήγηση της προσκύνησης των Μάγων είναι φανταστική και δεν έχει ιστορική βάση… Ο σημαντικότερος λόγος τής επινόησης τής διήγησης τής προσκύνησης των Μάγων είναι η εκμετάλλευση από πλευράς Ματθαίου της εθνικής τους καταγωγής. Οι Μάγοι συμβολίζουν τους εθνικούς που συρρέουν στην εκκλησία τού ευαγγελιστή κατά την εποχή του…»
Και είπα, τι κρίμα! Και συμπέρανα πως ενώ είναι πολύ καλό και ωφέλιμο να μελετάς Θεολογία, αν δεν ξέρεις να θεολογείς βιβλικά, κινδυνεύεις να παρασυρθείς από ρεύματα ορθολογισμού και απιστίας.
Εμείς εδώ, μιλάμε για το πραγματικό γεγονός της επίσκεψης των Μάγων. Πιστεύουμε ότι το ευαγγέλιο που έγραψε ο Ματθαίος αποτελεί θεόπνευστη Γραφή. Ποιοι ήταν λοιπόν αυτοί οι Μάγοι; Όταν διαβάζουμε την Παλαιά Διαθήκη συναντάμε μάγους στην Αίγυπτο, στα χρόνια του Ιωσήφ. Ο Φαραώ βλέπει δύο όνειρα αλλά οι μάγοι και οι σοφοί του δεν μπόρεσαν να τα εξηγήσουν. «Μάγους», με βάση την μετάφραση τού Βάμβα, συναντάμε και πάλι στην Αίγυπτο, αργότερα, στα χρόνια τού Μωυσή, οι οποίοι προσπαθούν να αντιγράψουν τα σημεία που κάνει ο Θεός με τη ράβδο τού Μωυσή. Μάγους συναντάμε και την εποχή τού Δανιήλ στη Βαβυλώνα, όπου ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ βλέπει όνειρα και ζητάει από τους σοφούς και τους μάγους του να του αποκαλύψουν τα όνειρα που είδε και να τα εξηγήσουν.
Οι ερμηνευτές λένε πως η λέξη μάγοι αναφερόταν αρχικά σε ιερατικές κάστες των Μήδων και μετέπειτα των Περσών. Ήταν, πιθανόν, ακόλουθοι τού Πέρση δασκάλου και προφήτη Ζωροάστρη. Προστέθηκαν κατόπιν και βαβυλωνιακά στοιχεία, που περιλάμβαναν αστρολογία, δαιμονολογία, σοφία και μαγεία. Οι μάγοι ήταν συνήθως ηγετικές προσωπικότητες στη θρησκευτική ζωή των βασιλείων, των χωρών καταγωγής τους, όπου χρησιμοποιούσαν μέσα επιστημονικά (αστρολογία), διπλωματικά (σοφία) και θρησκευτικά (μαγικά ξόρκια) με σκοπό να κατανοήσουν το παρόν και το μέλλον. Ειδικεύονταν, όμως, στην ερμηνεία των ονείρων. Οι πρακτικές αυτές, σύμφωνα με τους ερμηνευτές, ήταν διαφορετικές από έναν περισσότερο κοινό τύπο «μάγου» που συναντάμε αλλού (π.χ., του μάγου Ελύμα στις Πράξεις 13:6, 8, που τον συναντάει ο Παύλος στην Κύπρο και ο οποίος εμποδίζει τον ανθύπατο να πιστέψει στο ευαγγέλιο). Φαίνεται πως οι μάγοι ξεκίνησαν ως οι σοφοί, οι φιλόσοφοι, οι επιστήμονες που συμβούλευαν τους βασιλιάδες, και με το πέρασμα τού χρόνου κάποιοι από αυτούς βρέθηκαν να είναι γόητες, αγύρτες και τσαρλατάνοι. Αν συμπεραίνω σωστά, αυτό που απαιτείτο από τους μάγους είναι αυτό που η βασίλισσα τής μεγάλης Βαβυλώνας εντόπισε στον Δανιήλ, τον άνθρωπο του Θεού, δηλαδή «πνεύμα έξοχο, και γνώση, και σύνεση, ερμηνεία ονείρων, και εξήγηση αινιγμάτων, και λύση αποριών». Αλλά και οι πλέον σοβαροί μάγοι τής αρχαιότερης εποχής είναι βέβαιο ότι ήσαν καρπός τών θρησκευτικών αντιλήψεων τού ειδωλολατρικού κόσμου στον οποίον ανήκαν.
Να πώς μιλάει ο Θεός δια του προφήτη Ησαΐα στην Βαβυλώνα, που την παρομοιάζει με μια αλαζονική γυναίκα και σχολιάζει το πνεύμα των μάγων:
«Απέκτησες θάρρος λόγω της πονηρίας σου, και είπες: Δεν με βλέπει κανένας. Η σοφία σου και η επιστήμη σου σε αποπλάνησαν· και είπες στην καρδιά σου: Εγώ είμαι, και εκτός από μένα καμιά άλλη… Στάσου, τώρα, με τις γοητείες σου, και με το πλήθος των μαγειών σου, στις οποίες αγωνίστηκες από τη νιότη σου, αν μπορείς να ωφεληθείς, αν μπορείς να υπερισχύσεις. Απέκαμες στο πλήθος των βουλών σου. Ας σηκωθούν, τώρα, οι ουρανοσκόποι, οι αστρολόγοι, οι προγνωστικοί μηνολόγοι, κι ας σε σώσουν από όσα επέρχονται επάνω σου.» (Ησ. 47:10-13)
Θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ένα σημαντικό στοιχείο. Στη Βαβυλώνα, στην Παρθία και στην Αραβία είχαν παραμείνει Ιουδαίοι που δεν επέστρεψαν πίσω στην Ιουδαία από τη βαβυλωνιακή εξορία. Οι μάγοι λοιπόν αυτών των περιοχών, σε κάποιο βαθμό προφανώς, είχαν επηρεαστεί από την ιουδαϊκή πίστη και είχαν κάποια γνώση των βιβλικών προφητειών.
Είτε λοιπόν από την Βαβυλώνα, είτε από την Περσία, είτε από την Αραβία, κάποιοι μάγοι είδαν το φαινόμενο ενός αστεριού και το θεώρησαν σημάδι πως στην Ιουδαία γεννιέται κάποιος βασιλιάς. Δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε αυτό. Υπάρχουν σχετικές μαρτυρίες στον αρχαίο κόσμο που συνέδεαν τη γέννηση μεγάλων ανδρών με αστρονομικά φαινόμενα. Ο Raymond E. Brown στο βιβλίο του The Birth of the Messiah αναφέρει κάποιες από αυτές (Doubleday, 1993, σελ. 171).
Γενικότερα όμως, οι λαοί καλλιέργησαν μια προσδοκία για έναν Σωτήρα που θα έρθει από τον Θεό. Ενδεικτικά ας δούμε μια αναφορά από την Αρχαία Ελλάδα. Στο έργο Προμηθεύς Δεσμώτης τού Αισχύλου, ο Ερμής λέει κάποια στιγμή στον Προμηθέα:
Και µην προσµένεις στο µαρτύριο αυτό σου τέλος, πρι να βρεθεί κανείς θεός, που να θελήσει να πάρει επάνω του τα πάθια σου και πάει στου άφεγγου τ’ Άδη τ’ άραχλα βαθιά σκοτάδια. (στίχοι 1026-1029, μετάφραση Ι. Γρυπάρης)
Πώς γίνεται να βάζει ο Αισχύλος αυτά τα λόγια στο στόμα του Ερμή; Γιατί σκεπτόταν έτσι; Τι προσδοκούσε; Γιατί η ανθρωπότητα έτρεφε αυτήν την ελπίδα;
Εκτός, όμως, από το φαινόμενο τού αστεριού, στον κόσμο τού πρώτου αιώνα άνθιζε μια προσδοκία, πως κάποιος ηγέτης θα εγερθεί στην Ιουδαία. Ο Σουητώνιος γράφει: «Σε όλη την Ανατολή είχε διαδοθεί μια παλιά και επίμονη πίστη: το πεπρωμένο είχε ορίσει πως σ’ αυτόν τον καιρό, άνδρες προερχόμενοι από την Ιουδαία θα καταλάμβαναν δύναμη (και θα κυβερνούσαν τον κόσμο).»
Οι προφήτες του αληθινού Θεού, του Θεού του Ισραήλ, είχαν μιλήσει. Ο Ησαΐας γράφει:
«1 Σήκω, φωτίζου· επειδή, το φως σου ήρθε, και η δόξα τού Κυρίου ανέτειλε επάνω σου. 2 Επειδή, δες, σκοτάδι θα σκεπάσει τη γη, και παχύ σκοτάδι τα έθνη· επάνω, όμως, σε σένα θα ανατείλει ο Κύριος, και η δόξα του θα φανερωθεί επάνω σου. 3 Και τα έθνη θα έρθουν στο φως σου, και οι βασιλιάδες στη λάμψη τής ανατολής σου. 4 Ύψωσε τα μάτια σου ολόγυρα, και δες· όλοι αυτοί συγκεντρώνονται, έρχονται σε σένα· οι γιοι σου θα έρθουν από μακριά, και οι θυγατέρες σου θα τραφούν στα πλευρά σου. 5 Τότε, θα δεις, και θα χαρείς, και η καρδιά σου θα εκπλαγεί και θα πλατυνθεί· επειδή, η αφθονία τής θάλασσας θα στραφεί σε σένα· οι δυνάμεις των εθνών θα έρθουν σε σένα. 6 Πλήθος από καμήλες θα σε σκεπάσει, οι δρομάδες [καμήλες] τού Μαδιάμ και του Γεφά· όλοι εκείνοι από τη Σεβά θα έρθουν· χρυσάφι και λιβάνι θα φέρουν· και θα ευαγγελίζονται τους επαίνους τού Κυρίου.» (Ησ. 60:1-6)
Ο Ιεζεκιήλ γράφει στο κεφ. 34, όπου μιλάει για τους κακούς ποιμένες τού λαού Ισραήλ και μετά προλέγει αυτό που θα κάνει ο Θεός:
«23 Και θα βάλω επάνω σ’ αυτά ποιμένα, και θα τα ποιμαίνει, τον δούλο μου τον Δαβίδ· αυτός θα τα ποιμαίνει, κι αυτός θα είναι ποιμένας τους. 24 Κι εγώ ο Κύριος θα είμαι Θεός τους, και ο δούλος μου ο Δαβίδ άρχοντας ανάμεσά τους· εγώ μίλησα, ο Κύριος. (Μτφ. Σ. Φίλου) 25 Θα κάνω διαθήκη ειρήνης με το κοπάδι μου και θα εξαφανίσω τα άγρια θηρία από τη χώρα, ώστε τα πρόβατά μου να κατοικούν με ασφάλεια στην έρημο και να κοιμούνται στα δάση. 26 Θα ευλογήσω αυτούς και τους τόπους που είναι γύρω από το όρος μου· θα ρίχνω τη βροχή στον καιρό της και θα είναι βροχή ευλογίας. 27 Τα δέντρα έξω στους αγρούς θα κάνουν τους καρπούς τους και η γη θα δίνει τα προϊόντα της. Τα πρόβατά μου θα ζουν με ασφάλεια στη χώρα τους και θα μάθουν ότι εγώ είμαι ο Κύριος, όταν θα σπάσω τα δεσμά της δουλείας τους και όταν θα τους λυτρώσω από την εξουσία αυτών που τους υποδούλωσαν. 28 Δεν θα είναι πια λάφυρο για τα έθνη ούτε θα τους κατασπαράζουν τα άγρια θηρία. Θα ζουν ασφαλείς χωρίς τον φόβο κανενός. 29 Θα τους εξασφαλίζω εύφορες εκτάσεις και δεν θα υποφέρουν πια από πείνα στην χώρα τους, ούτε θα εμπαίζονται από τα άλλα έθνη. 30 Τότε όλος ο κόσμος θα μάθει ότι εγώ, ο Κύριος ο Θεός τους, είμαι μαζί τους κι ότι οι Ισραηλίτες είναι ο λαός μου. Εγώ, ο Κύριος ο Θεός, το λέω». 31«Εσείς είστε το κοπάδι μου, που το φροντίζω, κι εγώ ο Κύριος είμαι ο Θεός σας», λέει ο Κύριος ο Θεός.» (Μτφ. Β.Ε.)
Πριν τον Ιεζεκιήλ, ο μάντης Βαλαάμ προφήτευσε υπό την πνευματική επήρεια τού Θεού και είπε:
«Ένα αστέρι θ’ ανατείλει απ’ τον Ιακώβ, ραβδί ηγεμονικό θα υψωθεί απ’ τον Ισραήλ.» (Αρ. 24:17β)
Ίσως λοιπόν προφητείες όπως αυτές (υπάρχουν και άλλες παρόμοιες) να είχαν γίνει γνωστές στις περιοχές που ανέφερα παραπάνω, πέραν του Ιούδα και του Ισραήλ.
Τι είναι αυτό που παρακίνησε τους Μάγους;
Στην προσπάθειά μας να εντοπίσουμε τι ήταν αυτό που παρακίνησε αυτούς τους σοφούς ανθρώπους από χώρα ή χώρες της Ανατολής να κάνουν ένα μεγάλο ταξίδι για να έρθουν στην Ιουδαία, μπορούμε να πούμε τα ακόλουθα:
Πρώτον, συγκεκριμένες προφητικές Γραφές τού λαού Ισραήλ που είχαν γίνει γνωστές.
Δεύτερον, η μαρτυρία που έδωσε ο Θεός στον Ουρανό. Κάποιο αστέρι, ό,τι και αν αυτό σημαίνει επιστημονικά και αστρονομικά.
Το ταξίδι των Μάγων ήταν μια προοδευτική αποκάλυψη, χαρά και επιβράβευση τού στόχου τους και του κόπου τους. Και τούτο ισχύει διότι ήταν ο Θεός που το ενέπνευσε.
Ήρθαν οι Μάγοι στην Ιουδαία και πήγαν στην Ιερουσαλήμ. Αυτό, μάλλον, ήταν το πιο φυσικό. Ο Ηρώδης έμαθε τα νέα, κάλεσε τους Μάγους, κάλεσε και τους αρχιερείς και τους γραμματείς για να μάθει, τι; Να μάθει λεπτομέρειες σχετικές με την είδηση ότι γεννήθηκε ο βασιλιάς των Ιουδαίων, είδηση που ήρθε στ’ αυτιά του από την Ανατολή!
Κι εδώ είναι η τρίτη μαρτυρία. Οι γραμματείς θα πουν πως στη Βηθλεέμ γεννιέται ο Χριστός. Ο προφήτης Μιχαίας είπε πως από την Βηθλεέμ θα βγει ηγέτης που θα ποιμάνει τον λαό τού Θεού. Οι Μάγοι τώρα, εδώ στην Ιερουσαλήμ, αποκτούν την πολύ συγκεκριμένη μαρτυρία των Γραφών σχετικά με τον τόπο γέννησης τού Βασιλιά των Ιουδαίων.
Και αφηγείται ο ευαγγελιστής Ματθαίος:
«9 Εκείνοι, αφού άκουσαν τον βασιλιά, αναχώρησαν. Και φάνηκε πάλι το αστέρι που είδαν στην Ανατολή, το οποίο προχωρούσε μπροστά τους καθοδηγώντας τους, μέχρι που ήρθε και στάθηκε πάνω εκεί που ήταν το παιδί. 10 Και σαν είδαν το αστέρι, ένιωσαν χαρά πάρα πολύ μεγάλη. 11 Κι όταν έφτασαν στο σπίτι, είδαν το παιδί μαζί με την Μαρία, την μητέρα του κι έπεσαν και το προσκύνησαν. Κατόπιν άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα: Χρυσό και λιβάνι και σμύρνα. 12 Κι επειδή με θεία αποκάλυψη φωτίστηκαν στ’ όνειρό τους να μην επιστρέψουν στον Ηρώδη, αναχώρησαν για τη χώρα τους από άλλο δρόμο.»
Ξεκινώντας από την Ιερουσαλήμ για τη Βηθλεέμ, είδαν το αστέρι να προηγείται στο δρόμο τους. Αυτό δείχνει να σημαίνει ότι κινιόταν και αυτοί ακολουθούσαν. Αυτή είναι η τέταρτη μαρτυρία. Είχαν ιδιαίτερη ανάγκη λεπτομερούς οδηγίας τώρα. Το στοιχείο αυτό τους έδωσε πολύ μεγάλη χαρά. Δεν μπορεί παρά να συμπέραναν πως είναι ο Θεός που τους οδηγεί.
Εδώ χρειάζεται μια διευκρίνιση. Κάποιοι θα πουν πως η ευαγγελική αφήγηση δεν είναι σοβαρή. Τα αστέρια δεν κρύβονται και δεν επανεμφανίζονται. Δεν σταματούν την πορεία τους για να την ξεκινήσουν σε λίγο. Πρέπει εδώ ν’ αντιληφθούμε πως οι Γραφές δεν είναι επιστημονικό εγχειρίδιο. Τόσο οι άνθρωποι που συμμετέχουν σ’ ένα γεγονός, όσο και οι βιβλικοί συγγραφείς μιλούν την απλή γλώσσα τής καθημερινότητας. Η Γραφή ούτε μιλάει επιστημονικά ούτε δίνει επιστημονικές εξηγήσεις διότι δεν είναι αυτή η φύση της και ο σκοπός της. Δεν επιχειρούμε αυτή τη στιγμή να εξηγήσουμε αστρονομικά το φαινόμενο του αστεριού που οδήγησε τους Μάγους. Έχουν διατυπωθεί συγκεκριμένες θεωρίες-εξηγήσεις και όποιος θέλει μπορεί να τις βρει και να τις μελετήσει. Η τέταρτη αυτή μαρτυρία έχει τη σημασία της. Οι Μάγοι έλαβαν συγκεκριμένη βοήθεια από το αστέρι στην πορεία τους από την Ιερουσαλήμ προς την Βηθλεέμ. Μια βοήθεια που την έκριναν άκρως απαραίτητη και χάρηκαν υπερβολικά.
Φτάνουν στο σπίτι. Προσκυνούν και προσφέρουν τα δώρα τους. Εδώ, αν και δεν αναφέρει κάτι ο ευαγγελιστής, είναι φυσιολογικό ότι οι Μάγοι έχουν συνομιλήσει με τον Ιωσήφ και τη Μαρία. Ίσως άκουσαν λίγα, ίσως να άκουσαν όλα τα σχετικά γεγονότα που με συντομία αναφέραμε παραπάνω. Αν έγινε αυτό, τότε η πληροφόρησή τους ήταν εξαιρετική και πλήρης. Αν και φαίνεται πως οι δωρητές ήσαν οι Μάγοι, είναι αυτοί που πλούτισαν από όλα όσα άκουσαν από το στόμα τού Ιωσήφ και της Μαρίας. Όσα περισσότερα άκουσαν, τόσο καλύτερα αντιλήφθηκαν περί τίνος πρόκειται. Δεν ξέρουμε αν η προσκύνησή τους ισοδυναμούσε με τον τυπικό και αναμενόμενο φόρο τιμής που αποδίδεται σ’ έναν βασιλιά, ή επρόκειτο για την συνειδητή προσκύνηση τού θεανθρώπου Μεσσία. Μήπως, άραγε, στην αρχή προσκύνησαν εθιμοτυπικά και κατόπιν βαθιά πνευματικά, αφού πληροφορήθηκαν τον πλούτο των αληθειών που συνόδευε το θείο παιδί; Ποιος ξέρει!
Και ακολουθεί η τελευταία μαρτυρία. Στον ύπνο τους λαμβάνουν θεία αποκάλυψη, να μην επιστρέψουν στον Ηρώδη. Αυτή η τελευταία επιβεβαιώνει την σοβαρότητα και την εγκυρότητα όλων των προηγουμένων. Ο γεννηθείς βασιλιάς έχει ήδη αποκτήσει εχθρούς. Ο Θεός θα διαφυλάξει την ζωή του αγαπημένου Του Γιου, του Σωτήρα Χριστού. Οι Μάγοι υπακούνε. Αυτό δείχνει ότι σέβονται και αυτό με τη σειρά του πως έχουν πλέον αντιληφθεί αρκετά καλά την αλήθεια τού Θεού περί του Μεσσία.
Είναι λοιπόν ο ευαγγελιστής Ματθαίος που θέλει να δώσει στους αναγνώστες του το μήνυμα πως ο Θεός εργάζεται σωτηρία για όλους τους ανθρώπους, Ιουδαίους και εθνικούς, αλλά καθώς φαίνεται είναι μάλλον οι εθνικοί αυτοί που ανταποκρίνονται παρά οι Ιουδαίοι! Έτσι, θα γράψει στο ευαγγέλιό του παρακάτω:
«Σας λέω ότι θα ’ρθουν πολλοί από ανατολή και δύση και θα καθίσουν μαζί με τον Αβραάμ και τον Ισαάκ και τον Ιακώβ στη βασιλεία των ουρανών, ενώ οι γιοι τής βασιλείας θα ριχτούν έξω, στο σκοτάδι το εξώτερο· εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών.» (Μτ. 8:11-12)
Παρακάτω, ο Χριστός θα θαυμάσει την πίστη τής Χαναναίας γυναίκας που ζήτησε να θεραπεύσει την κόρη της.
Ας εφαρμόσουμε εμείς που ομολογούμε πίστη στον Χριστό την κοινή λογική. Μας ευχαριστεί να βλέπουμε πως οι εθνικοί εκείνης της εποχής εκζήτησαν τον Ιουδαίο Μεσσία. Σήμερα, προσδοκούμε να δούμε κάποιους από τους σημερινούς άθεους και ειδωλολάτρες να πιστέψουν στον Χριστό, αλλάζοντας ριζικά τη ζωή τους· και εμείς, οι θεωρούμενοι χριστιανοί, δεν κάνουμε μικρότερες αλλά άκρως απαραίτητες αλλαγές στην δική μας ζωή. Δεν ξέρω αν κρυφά οι γραμματείς χειροκρότησαν τους Μάγους από την Ανατολή που έκαναν το μεγάλο αυτό ταξίδι για να συναντήσουν τον Μεσσία τού Ισραήλ, τη στιγμή που εκείνοι είτε δεν θέλησαν είτε δεν μπήκαν στον κόπο να ταξιδέψουν εννιά χιλιόμετρα, όσο απέχει η Ιερουσαλήμ από την Βηθλεέμ.
Εδώ είναι χρήσιμη μια διάκριση μεταξύ όλων ημών που ανταποκρινόμαστε στο μήνυμα τού ευαγγελίου. Υπάρχουν πολύ απλοί άνθρωποι όπως οι βοσκοί, που συζήτησαν και είπαν, «ας πάμε στη Βηθλεέμ να δούμε αυτόν τον λόγο που μας έκανε γνωστό ο Κύριος». Δεν νομίζω πως ήταν κάποια μεγάλη αναστάτωση αυτό που έγινε στη ζωή των ποιμένων, σε ώρα εργασίας, να προκύψει κάτι τόσο σημαντικό που ν’ αλλάξει τη ρουτίνα της καθημερινότητάς τους και να χρειαστεί να φύγουν εκείνη την ώρα για να πάνε μέσα στη Βηθλεέμ να δουν και να επιβεβαιώσουν τα λόγια τού αγγέλου. Υπάρχουν όμως και άλλοι άνθρωποι που ανταποκρίνονται στο μήνυμα τού ευαγγελίου, εδώ ας συμπεριλάβουμε τους Μάγους της ιστορίας μας, άνθρωποι μορφωμένοι, που έχουν μάθει να προβληματίζονται, να ερευνούν, άνθρωποι που θα κάνουν ένα μεγάλο ταξίδι προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις μαρτυρίες που υπάρχουν και τελικά να βρουν και να πιουν το νερό που θα ξεδιψάσει την ψυχή τους.
Σ’ αυτό το σημείο χρειάζεται να πούμε πως η εκζήτηση του Θεού δεν ταιριάζει καθόλου με την τεμπελιά της ανθρώπινης ψυχής που θεωρεί πως δεν χρειάζεται να κοπιάσει καθόλου για να συναντήσει τον Θεό. Δεν εννοώ πως με τους δικούς μας κόπους θα καταφέρουμε να συναντήσουμε τον Θεό. Εννοώ ότι ο Θεός δίνει μαρτυρίες ολόγυρά μας και απαιτείται κόπος από μέρους μας να επιβεβαιώσουμε πως αυτές οι μαρτυρίες είναι αληθείς και οδηγούν πραγματικά στην παρουσία τού αληθινού Θεού. Αυτός είναι ο δρόμος και ο τρόπος της πίστης. Αυτός ο κόπος είναι, με άλλα λόγια, η σοβαρή ένδειξη ότι θέλουμε να γνωρίσουμε τον Θεό. Το σκοτεινό πνευματικό καθεστώς της αμαρτίας αποκοιμίζει το νου και την καρδιά μας. Όταν λοιπόν οι αχτίδες του φωτός, δηλαδή οι μαρτυρίες που δίνει ο Θεός για τον εαυτό Του, εισδύουν στα σκοτάδια της ψυχής μας, τότε αρχίζει ένας πνευματικός και ψυχικός αγώνας· με ικανοποιεί το σκοτάδι, η παγερή ησυχία της νύχτας, η απάθεια που αυτό επιβάλλει ή στο άκουσμα ενός πουλιού που κελαηδεί, στη θέα ενός όμορφου λουλουδιού, στο φως μιας αχτίδας, στη θέα ενός καλού ανθρώπου υπάρχει αυτό για το οποίο η ψυχή μου είναι πλασμένη; Η απάντηση δεν θα δοθεί ενώ τα βλέφαρα της ψυχής αλλά και του σώματος κλείνουν από τη νύστα της απραξίας.
Ο χριστιανός απολογητής Josh McDowell είναι αξιομνημόνευτος γι’ αυτόν τον προσωπικό του αγώνα. Στα φοιτητικά του χρόνια συνάντησε μια μικρή χριστιανική ομάδα στο πανεπιστήμιο, που τον έθεσε αντιμέτωπο με μια πρόκληση: Να κάνει σχολιαστικό, διανοητικό έλεγχο των ευαγγελικών ισχυρισμών πως ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιος του Θεού, πως έγινε άνθρωπος και έζησε ανάμεσά μας, πως πέθανε στον σταυρό, πως τάφηκε και αναστήθηκε, πως τώρα ζει και μπορεί σήμερα ν’ αλλάζει την ζωή ενός ανθρώπου. Η πρόκληση αυτή δόθηκε διότι ο McDowell είχε μεγαλώσει από μικρός σε εκκλησιαστικό περιβάλλον αλλά είχε κακές εμπειρίες και είχε εγκαταλείψει την εκκλησία.
Ο McDowell δέχθηκε την πρόκληση σοβαρά και ξόδεψε μήνες στην έρευνά του. Άφησε ακόμη και τη σχολή του για μερικούς μήνες και ταξίδεψε για να μελετήσει τις ιστορικά πλούσιες βιβλιοθήκες της Ευρώπης. Και βρήκε άφθονη μαρτυρία, τόση πολλή που δυσκολευόταν να την πιστέψει. Αφηγείται ο ίδιος:
«Τελικά, μπορούσα να φτάσω σ’ ένα συμπέρασμα: Αν ήθελα να είμαι λογικά τίμιος, έπρεπε να παραδεχθώ ότι τα κείμενα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης ήταν τα πλέον αξιόπιστα όλης της αρχαιότητας. Και τότε, τι συνέβαινε με τον Ιησού που Τον είχα παραμερίσει ως έναν απλό μαραγκό; Έπρεπε τώρα να παραδεχθώ πως ήταν κάτι περισσότερο. Ηταν όλα όσα ισχυριζόταν πως είναι.»
Η έρευνα αυτή απάντησε, επίσης, στα τρία μεγάλα ερωτήματα που είχε από έφηβος: Ποιος είμαι, γιατί βρίσκομαι εδώ, πού πηγαίνω.
Θεωρώ πως είναι λίγοι οι άνθρωποι που αναζητούν την αλήθεια με τέτοιο ζήλο και πάθος όπως ο Josh McDowell. Εκανε ένα μεγάλο ταξίδι και βγήκε κερδισμένος, γιατί βγήκε σωσμένος από τον Χριστό.
Θα πάρουμε, άραγε, στα σοβαρά το μήνυμα τού ευαγγελιστή Ματθαίου; Ενδέχεται να είμαστε από μικρά παιδιά άνθρωποι της εκκλησίας – της όποιας εκκλησίας. Κι όμως, αυτό δεν αρκεί για να σωθούμε. Δεν ήταν, τελικά, οι γνώστες των Γραφών (Γραμματείς, Φαρισαίοι, Αρχιερείς και Σαδδουκαίοι) που καταδίκασαν τον Ιησού σε θάνατο;
Το φως έχει έρθει, είπε ο Ησαΐας. Σήμερα, μάλιστα, μεσουρανεί. Είναι πλήρες και εκτυφλωτικό. Ας σηκωθούμε να φωτιστούμε! Ο Ιησούς σώζει και σήμερα αμαρτωλούς ανθρώπους. Ας Του δώσουμε τις αμαρτίες μας. Θα μας δώσει χάρη, συγχώρηση, το Πνεύμα το Άγιο στις καρδιές μας και όραμα στη ζωή μας. Ας Του δώσουμε την ύπαρξή μας όλη. Αυτό είναι το δώρο που περιμένει από μας. Αφού, προηγουμένως, εμείς Τον έχουμε δεχθεί ως το Δώρο τού Θεού προς εμάς!
Ευλογημένα Χριστούγεννα!
Δημήτρης Γαντές
Πρεσβύτερος-ποιμένας της ΕΕΕΚ